İş Paketi 2

Doğadaki mikro-plastik örneklemesi (İP2)

Türkiye'nin Akdeniz sahillerinde mikro-plastik yığınının hesaplanması ve kompozisyonunun belirlenmesi amacına hizmet eden bu iş paketi yeni bir metot ile gerçekleştirilecektir. Bütün deniz ekosteminin temsil edilmesi amacı ile deniz suyu yüzeyi, deniz suyu kolonu, sediman ve kumsal örneklemeleri yapılması planlanmıştır. Örneklemeler için  ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün ve Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü'nün araştırma gemileri kullanılacaklardır. Proje kapsamında Türkiye'nin Akdeniz sahillerinde belirlenmiş olan 14 olası atık toplanma bölgesinde (Şekil 1) değerlendirme yapılacaktır. Belirlenen  istasyonlarından açık deniz örnekleri ve kıyıdan sediman örnekleri alınacaktır.

 

Şekil 1. Proje kapsamında gerçekleştirilecek saha çalışması istasyonları.

Akdeniz’de yapılacak olan örneklemeler proje kapsamında planlanacak sefer ile gerçekleştirilecektir. Antalya Körfezi'nde bulunan istasyonlarda Akdeniz Su Ürünleri Araştırma Üretme ve Eğitim Enstitüsü'nün araştırma gemisi, Kilikya Baseni'nde yer alan istasyonlarda ise Ortadoğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü'nün araştırma gemisi kullanılarak planlanan çalışmanın doğa örneklemeleri  gerçekleştirilecektir. İstasyonların koordinatları Şekil1’de belirtilmiştir. Deniz suyunda mikro-plastik örneklemesi için hacim azaltıcı metot tercih edilmektedir. Deniz yüzeyinde yapılacak mikro-plastik örneklemesi için neston ağı, su kolonundan yapılacak örnekleme için ise bongo zooplankton ağı kullanılacaktır. Her örneklemede taranan alan hesaplanacaktır. Mikro-plastiklerin toplam miktarı g/m² (taranan alan başına düşen kütle) olarak belirtilecektir. Toplanan tüm örnekler, içindeki organik maddelerin (algler gibi) uzaklaştırılması için 30%’luk hidrojen peroksite tabi tutulacak, plastik olmayan materyallerin ayrılması için ise çinko-klorür metodu uygulanacaktır. Ayırma işleminden sonra, mikro-plastikler kompozisyonlarının (HDPE, LDPE, PP, PS, PVC, vb) belirlenmesi için Raman Mikrospektroskopide analiz edileceklerdir. Her mikro-plastik türünün miktarı taranan alanın m²‘sindeki partikül sayısı olarak belirtilecektir. Kıyıdan yapılacak sediment örneklemesi için semi-bulk metodu uygulanacaktır. Sedimentten 5 cm derinlikte substrat örneği alınacaktır ve çakılları veya makro-plastik içeri ayırmak adına 5 mm açıklıklı elekten geçirilecektir. Elekten geriye kalan sediman ve mikro-plastikleri güvenilir bir şekilde birbirinden ayırmak amacı ile Münih Plastik Sediment Ayrıcı (MPSS) makine kullanılacaktır (Imhof et al., 2012). Cihazın bir benzerinin imalatı proje kapsamında hizmet alımı gerçekleştirilecek ve sistem ilerleyen dönmelerde Türkiye denizlerinde gerçekleştirilecek benzer çalışmalarda kullanılmak üzere alt yapı olarak ülkeye kazandırılacaktır. Özgün değeri yüksek bu makinenin çalışma prensiplerini anlamak, öğrenmek ve bilgi edinilmesi amacı ile proje ekibinden belirlenen kişilere Almanya’ya gidip proje ekibinde araştırmacı olması planlanan Münih Ludwig Maximilians Üniversitesi, Veterinerlik Bölümü, Balık Biyolojisi ve Balık Hastalıkları Birimi Araştırma Grubu Lideri Dr. Boris Jovanovic tarafından eğitim verilecektir. Sediman örneklerindeki ayırma işlemi veya su filtrasyonu tamamlandıktan 1 μm’ye kadar çözünürlükte, partiküllerin niteliklerinin belirlenmesi ve tanımlanması, Raman Mikrospektroskopi (RM) kullanılarak gerçekleştirilecektir. Bu analizler ODTÜ Merkez Laboratuvarı’nda yaptırılacak bunun için Ankara’ya gönderileceklerdir. Elde edilen sonuçlar risk değerlendirme uzmanları (yöneticileri) ve karar alıcı merciler tarafından kullanılmak üzere anlaşılır veri sağlayacaktır.