Mikro plastiklerim organizmalarda birikiminin belirlemesi (İP4)
Mikro-plastik partiküllerin besin zinciri boyunca birikiminin belirlenmesi amaçlı bu iş paketi farklı trofik seviyelerdeki denizel organizmaların (planktivor balıklar, omnivor balıklar ve karnivor balıklar) çok sayıda örneklenmesi ile gerçekleştirilecektir. Örnekler enstitü bünyesince Mersin Körfezi’nde yapılan düzenli trol seferlerinden elde edilecektir. İkinci iş paketinin sonuçları baz alınarak, seçilmiş olan organizmaların birikim ihtimalinin en yüksek görüldüğü organları (bağırsak, karaciğer veya böbrek) ve bireyden alınan kas dokuları mikro-plastiklerin belirtilen çeşitlerinin birikimini (omurgalı canlılarda) belgelemek için kullanılacaktır. İkinci iş paketi sonuçlarından yola çıkarak, en yüksek birikim gösteren organda (omurgalılar için) veya tüm örnekte (plankton ve omurgasızlar için) ikinci iş paketinde açıklanmış olan metodoloji uygulanacaktır. Kısaca organlar 30%’luk hidrojen peroksit ve/veya konsantre sülfürik asit ile muamele görecek, eğer gerekliyse organda depolanmış mikro-plastik partiküllerin ekstraksiyonundan önce çinko-klorür prosedürü uygulanacaktır. Ekstraksiyon sonrasında, mikro-plastik partiküllerin ağırlıkları ölçülecek, mikroskopta sayımları yapılacak ve ODTÜ Merkez Labroratuarında bulunan Raman Mikrospektoskopi’de kompozisyonları analiz edilecektir. Üçüncü ve dördüncü iş paketlerinin amaçları doğrultusunda elde edilecek sonuçlar karşılaştırmalı incelendiğinde, denizel organizmalarda şu anki mikro-plastik kompozisyonu ve miktarının, insanların mikro-plastik ile kontamine olmuş deniz ürünlerinin tüketilmesi halinde insan sağlığına tehlike oluşturup oluşturmadığı kararı verilebilinecektir.
Tüm bu iş paketlerinin eksiksiz yerine getirilmesi, deneylerin ve deniz ortamı örneklemelerinin gerçekleştirilmesi ve sonuç analizlerinde; proje ekibine eğitim verecek olan ve bu konuda benzer çalışmalarla deneyim sahibi olan proje ekibinde araştırmacı olarak yer alan Dr. Boris Javonoviç’in belirli aralıklarla, analizlerin tamamlanmasına, deney kontrolünün sağlanmasına ve eğitim vermesine imkan sağlayacak sürelerle hem Erdemli’deki enstitümüze ve hem de analiz kontrolleri için Ankara’ya gelmesi gerekmektedir.
Yapılan planlama doğrultusunda doğadaki mikro-plastiklerin miktarının belirlenmesi ve birikim miktarlarının belirlenmesi amacı ile kullanılması düşünülen Raman Mikroskopi ile kompozisyon analizleri yapılacaktır. Bahsi geçen analizlerin alt yapısı projenin yürütüleceği kurumda bulunmaması nedeni ile hizmet alımı planlanmıştır. Proje hedeflerini en etkin şekilde ortaya koyacak uygun altyapının sağlanamaması durumunda alternatif olarak FT-IR metodunun kullanılabilme olasılığı vardır.
Projedeki kullanılacak metodolojinin basit ve anlaşılır olmasından dolayı herhangi bir risk görülmemektedir. Yine de, herhangi bir nedenden dolayı mikro-plastikler Raman Mikrospektroskopi ile analiz edilemezse, FT-IR metodu kullanılacaktır. Analizler öncelikli olarak daha önceden irtibata geçilen ODTÜ Merkez Laboratuvarı'nda yaptırılacaktır. Ancak cihazlarda yaşanabilecek teknik bir eksiklik ya da arıza sonucu Bilkent Üniversitesi imkanları da kullanılabilecektir.